บทประพันธ์โดย : ก.สุรางคนางค์
บทโทรทัศน์โดย : ภาวิต
กำกับการแสดงโดย : เพ็ญลักษณ์ อุดมศิลป์
ผลิตโดย : บริษัท ดาราวิดีโอ จำกัด
ออกอากาศ : ออกอากาศทุกวันศุกร์-อาทิตย์ เวลา 20.15 น. ทางช่อง 7 สี
เรื่องย่อละคร บ้านทรายทอง-พจมาน สว่างวงศ์
พจมาน พินิตนันทน์ (มิน-พีชญา วัฒนามนตรี) เดินทางมาอาศัยอยู่กับญาติที่บ้านทรายทองตามคำสั่งของบิดาที่เสียชีวิต เพื่อให้เธอได้เรียนต่อจนสำเร็จการศึกษา พจมานเด็กสาววัยรุ่น มีได้นิสัยหยิ่งทะนงในศักดิ์ศรี กล้าหาญและเด็ดเดี่ยว จากการอบรมปลูกฝังจากบิดาที่เธอรักและรักเธอยิ่ง แต่วันแรกที่มาถึงเธอไม่ได้รับการต้อนรับอย่างที่หวัง หม่อมพรรณราย (ดวงดาว จารุจินดา) ซึ่งมีศักดิ์เป็นป้าของเธอไม่อยู่ต้อนรับ แม้จะได้รับจดหมายจากแม่ของเธอล่วงหน้า ความอ่อนล้าในการเดินทางทำให้พจมานเป็นลมหมดสติไป ต่อหน้า ม.ร.ว.ภาระดี สว่างวัฒน์ หรือ คุณหญิงใหญ่ (นุสบา ปุณณกันต์) ที่มารับหน้าเธอในวันนั้น ภายนอกหญิงใหญ่ดูเป็นคนเย็นชา อารมณ์ร้อน แต่ลึก ๆ มีเมตตา เมื่อพิจารณาจากจดหมายยืนยันของบิดาพจมานโดยที่ยังไม่เปิดอ่านเธอก็ตัดสินใจให้พจมานพักที่บ้านทรายทองจนกว่าจะพบหม่อมพรรณราย
หม่อมพรรณรายกลับมาจากบ้านตากอากาศพร้อมกับ ม.ร.ว.ภาวิณีจรัสเรือง หรือ คุณหญิงเล็ก (แนท-ณัฐชา นวลแจ่ม) เมื่อทราบว่าหญิงใหญ่รับพจมานเข้ามาในบ้านก็ต่อว่าต่าง ๆ นานา พยายามผูกเรื่องบิดามารดาพจมานในทางลบ แต่เล่าไปเล่ามา หญิงใหญ่ก็แน่ใจว่าพจมานเกี่ยวดองเป็นญาติกับสกุล สว่างวงศ์ จริงกล่าวคือ พจมานเป็นบุตรสาวของ พนา พินิตนันทน์ (น็อต-นุติ เขมะโยธิน) บุตรชายของ คุณปู่สุรพล น้องชายแท้ ๆ ของเจ้าคุณราชาพิพิธ (สะอาด เปี่ยมพงศ์สานต์) ผู้เป็นบิดาของหม่อมพรรณราย มารดาของพจมานเคยติดตามบิดาของพจมานมาอาศัยอยู่ที่บ้านทรายทองและช่วยบริบาลเฝ้าไข้คุณยายของคุณหญิงใหญ่จนวาระสุดท้าย หญิงใหญ่ซาบซึ้งในความดีจึงรับอาสาดูแลพจมาน และเป็นผู้ปกครองให้ขณะอยู่ในบ้านทรายทอง
หญิงใหญ่กังวลเรื่องค่าใช้จ่ายในการเรียนของพจมานอยู่บ้าง เธอไม่ได้มีรายได้อะไรนอกจากเงินกองกลางจากมรดกของตระกูล เพราะเธอไม่ได้สำเร็จการศึกษา จึงไม่มีอาชีพ เหตุเป็นเพราะเรื่องความรักสมัยรุ่นสาวทำให้ไม่เป็นที่พอใจของหม่อมพรรณราย หม่อมพรรณรายจึงห้ามสั่งห้ามเธอออกจากบ้าน เธอจึงไม่ได้เรียนไปโดยปริยาย นับแต่นั้นมาจึงกลายเป็นคนเย็นชา หม่นหมอง อารมณ์แปรปรวนและคุ้มดีคุ้มร้ายในสายตาคนอื่น แต่เมื่อถามพจมานจึงทราบว่า บิดาของพจมานได้เตรียมค่าเล่าเรียนไว้ให้ส่วนหนึ่งแล้ว ขอเพียงที่พักและอาหารเท่านั้นหญิงใหญ่จึงดูแลพจมานได้สนิทใจขึ้น นั่นเป็นจุดเริ่มต้นของความคลางแคลงใจในตัวหม่อมพรรณรายว่าเหตุใด จึงกีดกันพจมานไปจากบ้านทรายทอง
ฝ่ายหญิงเล็ก ผู้มีอารมณ์ร้อน หลงใหลความหรูหราฟู่ฟ่า ก็เชื่อคำบอกเล่าของมารดาทั้งหมด ก็รู้สึกว่าพจมานมารบกวนและสร้างความรำคาญให้เธอและผู้คนในบ้าน จึงเกลียดชังพจมานและหาทางกำจัดออกจากบ้านทรายทอง จึงกลายเป็นไม้เบื่อไม้ไม้เมากันเสมอ พจมานอยู่ในบ้านทรายทองท่ามกลางความกดดันและโดนกลั่นแกล้งต่าง ๆ นานา มีเพียง ม.ร.ว.ภาณุทัตสวัสดี หรือ คุณชายน้อย (พีพี-พีรพล เพิ่มเพ็ชร) ลูกชายคนเล็กวัย 14 ปี ของหม่อมพรรณราย ที่มีร่างการพิการ ขาเป๋ ปากเบี้ยว ตัวเล็ก ที่เกิดมาไม่นานบิดาเสียชีวิต หม่อมพรรณราย จึงชิงชังชายน้อยถึงชั้นโยนให้ แม่นมทิพย์ (วาสนา สิทธิเวช) เลี้ยงดู พจมานเอ็นดูสงสารคุณชายน้อย เพราะคิดถึงพจนา (ปลั๊ก-สวีเดน ทะสานนท์) น้องชาย และพจนีย์ (กุ๊กกิ๊ก-กชกร ส่งแสงเติม) น้องสาวคนเล็กของเธอนมทิพย์เองก็มีความเมตตา ใจดีต่อพจมาน นอกจากชายน้อยแล้วพจมานจึงสนิทสนมกับกับนมทิพย์เป็นอย่างดี
พจมานอยู่บ้านทรายทองอย่างผู้อาศัย ทำงานไม่ต่างกับบ่าวไพร่ แต่ก็ตั้งหน้าตั้งตาเรียนหนังสือ ถึงแม้ว่าการเรียนของเธอจะแย่ลง ต้องแบ่งเวลาช่วยงานบ้านจนแทบไม่มีเวลาทบทวนตำรา พจมานจึงขอแยกห้องจากหญิงใหญ่ไปอยู่เรือนคนใช้เพื่อจะได้ทบทวนตำรายามดึกได้ ขณะเดียวกัน คุณแพรวพรรณ (ปูดำ-สรารัตน์ หรุ่มเรืองวงศ์) น้องสาวของหม่อมพรรณรายกลับมาจากต่างประเทศและย้ายเข้ามาอาศัยอยู่บ้านทรายทองพร้อมกับ แสงโสม (นิว-ปทิตตา อัธยาตมวิทยา) บุตรสาว สืบศรี (ภูมิ-วรรณภูมิ ทรงสุภาพ) บุตรชายและประสพ (สมิท ธนโชติ) สามี
พจมานทราบว่าเจ้าคุณราชาพิพิธ พี่ชายของคุณปู่สุรพล อยู่ที่ตึกขวางของบ้านทรายทอง จึงเข้าไปกราบเรียนว่าเธอได้เข้ามาขออาศัยบารมีท่านในบ้านทรายทอง เจ้าคุณราชาพิพิธกลับหวาดกลัวเมื่อได้ยินชื่อสุรพล เพ้อออกมาแปลก ๆ และอาการป่วยทรุดหนักลง พจมานจึงถูกห้ามเข้าพบท่านอีก วันหนึ่งพจมานลัดเลาะไปที่ตึกขวางด้วยความสงสัย เธอพบหญิงชราผมขาวถือเครื่องเช่นไหว้ ไปตั้งหน้าโลงศพ เธอตกใจคิดว่าถูกผีหลอกแต่ก็พาสติตัวเองกลับมาฝั่งตึกที่อาศัยอยู่ได้ และชนเข้าอย่างจังกับสุภาพบุรุษท่านหนึ่งเข้า เธอกรีดร้องและหมดสติทันที มรว.ภารดาพัฒน์ระพี หรือ คุณชายกลาง (วีรภาพ สุภาพไพบูลย์) เพิ่งกลับจากต่างประเทศ ไม่ทราบว่าพจมานเป็นใครแต่เห็นหมดสติจึงพาไปส่งห้องชายน้อยเพื่อให้นมทิพย์ดูแล และได้รับข้อมูลของพจมานจากคนรอบตัวชายกลางกลับมาเปลี่ยนทุกอย่างในบ้านทรายทองให้ดีขึ้น ตั้งแต่คนใกล้ชิดอย่างชายน้อยที่ได้รับการส่งตัวไปรักษาตลอดจนบ่าวไพร่และพจมานด้วย เธอได้รับอนุญาตให้มีห้องพักเป็นของตัวเอง เทียบเท่ากับญาติพี่น้อง และได้อยู่ในความปกครองของชายกลาง เธอและเขาจึงเข้ามามีบทบาทของกันและกันตามลำดับ
เหตุการณ์พลิกผันอีกครั้งเมื่อชายกลางต้องเดินทางไปดูงานต่างประเทศ หญิงเล็กเริ่มวางแผนทำลายพจมานเสียคนโดยการพาเข้าไปรู้จักสมาคมกับบุคคลต่าง ๆ ซึ่งเป็นคนไม่ดี โดยทำทีขอตอบแทนพระคุณชายกลางที่มอบเงินจัดงานหมั้นระหว่างเธอกับ ท่านชายอเนกนพรัตน์ หรือ ท่านต้อม (เขต ฐานทัพ) เจ้าพี่ของ ท่านหญิงปิยะฉัตรโสภา หรือ ท่านติ๋ว (เกี่ยวก้อย-ขวัญกวินท์ ธำรงรัฐเศรษฐ์) สตรีสูงศักดิ์ซึ่งสนิทสนมกับหญิงเล็กเพราะหมายปองชายกลาง เธออาสาเป็นผู้ปกครองให้พจมาน ชายกลางตกลง ให้หญิงเล็กดูแลพจมาน แผนการร้าย ๆ จึงเริ่มขึ้น หญิงเล็กอนุญาตให้นกุล (อั๋น-ชยพล บุนนาค) เพื่อนชายคนสนิทของพจมานมาพบพจมานที่บ้านทรายทองได้ หวังให้เกิดเรื่องไม่ดีไม่งามขึ้น แต่ไม่เป็นไปตามคาดไว้ หญิงเล็กจึงพาพจมานออกงานสมาคมต่าง ๆ
ซึ่งมีท่านต้อมไปด้วยเสมอ คนที่หญิงเล็กชักนำให้พจมานชิดเชื้อด้วยมีแต่คนที่ประวัติไม่ดี ท่านต้อมเห็นใจพจมานจึงคอยปกป้องพจมานอยู่บ่อย ๆ หญิงเล็กยังไม่วางมือง่าย ๆ บังคับให้พจมานไปบางปูกับครูสอนดนตรี ซึ่งเบื้องหลัง คือผู้ผลิตหนังลามก มักล่อลวงเด็กสาวไปถ่ายหนังอนาจาร ท่านต้อมไม่พอมีปากเสียงกับหญิงเล็ก พจมานมาได้ยินเลยรู้ว่าหญิงเล็กไม่เคยหวังดีกับเธอเลย แต่ก็รั้น บางอย่างทำให้เธอตัดสินใจไป ท่านต้อมตามไปช่วยเหลือ จึงรู้ใจตัวเองว่าจริงแล้วรักพจมานไม่ใช่หญิงเล็ก พจมานใช้ไหวพริบโน้มน้าวใจครูสอนดนตรีให้ปล่อยเธอ
ขากลับรถของพจมานพลิกคว่ำ พจมานได้รับบาดเจ็บน้อย นกุลและท่านต้อม จึงรีบไปรับพจมานกลับบ้านทรายทองหลังจากมีปากเสียงกับท่านต้อม หญิงเล็กก็มีปากเสียงกับหญิงใหญ่อีก เรื่องราวบานปลายเกี่ยวกับข่าวเรื่องเจ้าของสิทธิ์ครอบครองบ้านทรายทอง ว่าไม่ใช่ชายกลางอย่างที่เข้าใจ หญิงเล็กไปอาระวาดกับเจ้าคุณราชพิพิธที่ตึกขวาง จนอาการทรุดหนัก เมื่อพจมานกลับถึงบ้านทรายทองก็ถูกเรียกเข้าไปดูใจท่านเจ้าคุณ ท่านเจ้าคุณสารภาพว่าบ้านทรายทองเป็นของสุรพลน้องชายท่าน ซึ่งทายาทที่แท้จริงก็คือ พจมาน นั่นเอง ท่ามกลางความตกตะลึง พจมานก็ปฏิเสธจะรับสิทธิ์นั้น รุ่งเช้าเจ้าคุณราชพิพิธก็สิ้นใจ
หลังจากท่านเจ้าคุณสิ้นบุญไม่นาน พจมานก็ได้รับโทรเลขจากพจนา ว่าที่บ้านมีเรื่อง พจมานจึงกลับไปบ้านและพบว่า พจนีย์หนีตามผู้ชายไป ทรัพย์สินที่บิดาให้ไว้ก็ใกล้หมด มารดาจึงเอาบ้านและที่ดินไปจำนองพจมานรู้สึกท้อแท้ แต่ที่ร้ายกว่าคือ มารดาของเธอพยายามเกลี้ยกล่อมให้แต่งงานกับบุตรชายเศรษฐีท้องถิ่นเพื่อกู้หน้าและพยุงฐานะครอบครัว ขณะที่พจมานกลับบ้าน ชายกลางก็กลับมาถึงบ้านทรายทอง และทราบความจริง จึงตัดสินใจจะย้ายออกจากบ้านทรายทอง เพื่อคืนกรรมสิทธิ์ให้กับพจมานและครอบครัว ท่านต้อมทราบข่าวว่าชายกลางกลับมา ก็ขอนัดเพื่อถอนหมั้นหญิงเล็ก และขอหมั้นพจมานโดยให้ชายกลางเป็นถ้าแก่ พจมานกำลังถูกมารดากดดัน มารดาของฝ่ายชายมาทาบทาบถึงบ้าน รถของชายกลางก็เข้ามาที่หน้าบ้านพจมาน พจมานปลาบปลื้มมาก แต่ข่าวที่ได้รับคือ การคืนบ้านให้เธอและจะย้ายออกไป กับการทาบทามเธอให้กับท่านต้อมพจมานร้องไห้ ชายกลางจึงกลับไปพร้อมกำชับให้เธอกลับบ้านทรายทองในวันถัดไป
พจมานกลับมาที่บ้านทรายทอง ทุกอย่างเปลี่ยนไปหมด หญิงใหญ่ไปรับที่สถานีรถไฟ บ่าวไพร่ยิ้มแย้ม แจ่มใส จัดห้องไว้รับรอง และทานอาหารร่วมโต๊ะกับหญิงใหญ่และชายกลาง พจมานยืนยันจะไม่รับสิทธิ์การเป็นเจ้าของบ้านทรายทอง แต่ชายกลางก็ยืนยันจะย้ายออกไปโดยขอให้สร้างบ้านใหม่เสร็จก่อน ชายน้อยที่ไปรักษากับนายแพทย์ฝรั่ง ผลการรักษาไม่ประสบความสำเร็จถึงขั้นหายขาด แต่ก็เดินเหินสะดวกขึ้น จึงรับตัวกลับมา หญิงใหญ่ไปหาพจมานที่ห้อง เอาสร้อยที่ชายกลางซื้อให้พจมานไปสวมให้และบอกเป็นนัย ๆ ว่าชายกลางรู้สึกพิเศษกับพจมาน จังหวะนั้นบ่าวขึ้นมาตาม แจ้งว่าท่านต้อมมาขอพบพจมาน หญิงใหญ่พูดกับพจมานอย่างหวังดีว่าถึงเวลาแล้วที่พจมานต้องเลือก คนที่เธอรัก
พจมานปรากฏตัวต่อหน้าท่านต้อม มีชายกลางแอบมองอยู่โดยไม่รู้ตัว แต่แล้วนกุลก็ปรากฏตัวขึ้นพจมานดีใจเจอเพื่อนรักลืมตัวตรงไปหานกุล ท่านต้อมถึงกับงงงัน ยอมรับการปฏิเสธ และชายกลางก็ประหลาดใจ และผิดหวังมาก เดินหายไปในห้องสมุด พจมานรู้สึกรีบวิ่งตามชายกลางไป ทำให้ทุกคนรู้คำตอบว่าคนที่เธอเลือกคือชายกลางนั่นเอง แต่นั่นไม่ใช่จุดจบของเรื่อง แต่หากเป็นปมบทแห่งการเริ่มต้มชิตรักระห่าง ชายกลางและพจมาน สว่างวงศ์ แห่ง...บ้านทรายทอง
หลังจากเสร็จพิธีศพของท่านเจ้าคุณราชาพิพิธ ข่าวเรื่องการสมรสระหว่างพจมานและชายกลางยังไม่แพร่ออกไป มีเพียงเสาวรัจ (ตูน-พิมพ์ปวีณ์ โคกระบินทร์) เพื่อนสนิทที่พจมานแจ้งข่าวเป็นคนแรก และเสาวรัจก็ส่งข่าวต่อไปยังเพื่อน ๆ ของพจมาน ท่านหญิงอ้อม (พิมพ์-พิมประภา ตั้งประภาพร) จึงประสงค์จะเลี้ยงก่อนวันฉลองมงคลสมรสให้พจมาน โดยจัดขึ้นที่วังของท่าน ซึ่งภาณี สาวใช้คนใหม่ของวังหญิงอ้อม หรืออีกชื่อคือพจนีย์ น้องสาวพจมานแอบมองพจมานด้วยความอิจฉาริษยาที่พจมานจะได้ครอบครองบ้านทรายทอง
พิธีสมรสระหว่างชายกลางและพจมานเป็นไปด้วยความเรียบร้อยโดยมีหญิงใหญ่เป็นโต้โผจัดงานให้ ชายกลางและพจมานรู้สึกซาบซึ้งใจ หม่อมพรรณรายมาร่วมงานอย่างไม่เต็มใจนัก แต่ด้วยเกรงใจแขกผู้ใหญ่จึงมา หญิงเล็กลอบไปสงขลาเลี่ยงการมาร่วมงานครั้งนี้ สิริอร (ไอซ์-อธิชนัน ศรีเสวก) ซึ่งอกหักจากชายกลางก็แต่งงานกับ เกริกวิทย์ (นวพล ภูวดล) และไปร่วมงานแต่งพร้อมกับ ท่านผู้หญิงไฉไล (วิไลลักษณ์ ไวงาน) และ หลวงนฤสารวาที (ปริยะ วิมลโนช) พจนีย์ก็ปรากฏตัวขึ้นกลางงานของพจมาน พจมานตกใจระคนดีใจที่จู่ ๆ น้องก็มาปรากฏตัว
แต่พจนีย์ไม่ได้มาร่วมแสดงความยินดีแถมยังต่อว่าพจมานว่าเห็นแก่ตัวไม่เคยแบ่งอะไรให้น้องและยังประกาศว่าตนเองก็มีสิทธิ์อยู่ในบ้านทรายทองเหมือนกัน หลังจากพจนีย์มาอยู่บ้านทรายทองก็ผยองเหมือนตัวเองเป็นเจ้าของบ้าน ยุ่มย่ามกับของส่วนตัวพจมาน รังเกียจชายน้อย เป็นที่ไม่พอใจของนมทิพย์ คุณหญิงใหญ่เองก็ระอา พจมานจึงสั่งให้พจนีย์มีความเกรงใจต่อคุณหญิงใหญ่และชายกลาง แต่พจนีย์ทำหูทวนลม ชายกลางพาพจมานไปฮันนีมูนที่ศรีราชา ในเวลา 5 วันนี้ พจมานได้พบกับความสงบลืมเรื่องวุ่นวายในบ้านทรายทอง สองคนมีความสุขกับการฮันนีมูนครั้งนี้
ระหว่างนั้นที่บ้านทรายทองก็ได้รับ สายใจ แม่บ้านคนใหม่ซึ่งเป็นคนของหม่อมพรรณราย หลังจากที่คุณหญิงใหญ่ตัดสินใจไปอยู่เพชรบุรี สายใจคอยรายงานเรื่องของคนที่ตึกนอกให้หม่อมพรรณรายรู้ หม่อมพรรณรายมักว่าพจมานเป็นไพร่ ให้สายใจดูแลบ้านให้ดี ทำให้สายใจกระด้างกระเดื่องไม่เคารพพจมานเท่าที่ควร
หลับกลับจากฮันนีมูน พจนีย์มาบอกว่า หม่อมพรรณรายบอกว่าชายกลางแต่งงานกับพจมานเพราะหวังในบ้านทรายทอง ไม่เคยรักพจมานเลย ทำให้พจมานคิดมากเพราะชายกลางไม่เคยบอกรักเธอสักครั้งเธอจึงปั่นปึ่งใส่ชายกลาง เมื่อชายกลางเห็นพจมานเปลี่ยนไปจึงถามตรง ๆ ชายกลางรู้สึกน้อยใจพจมาน ทั้งสองคนเลยมีปากเสียงกัน พจมานไปพูดกับหม่อมพรรณรายให้รู้เรื่อง หม่อมพรรณรายยอมรัว่าพูดแบบนั้นจริง พจมานโกรธไม่ให้คนของหม่อมพรรณรายเข้าไปยุ่งที่ตึกนอกอีก หม่อมพรรณรายเอาเรื่องนี้ไปเล่าให้หญิงใหญ่ฟัง หญิงใหญ่เฉย และได้นำมาพูดกับพจมานให้คิดได้เรื่องชายกลาง พจมานตั้งใจจะคืนดีกับชายกลางแต่พบชายกลางมากับสิริอรหลังจากดูหนังด้วยกัน เนื้อหาหนังเกี่ยวกับการแต่งงานเพราะเงิน พจมานสะอึกรีบหลบไป ชายกลางตามไปพูดกับพจมานที่ยังงอนอยู่ พจมานอยากได้ยินคำว่ารักจากปากชายกลาง ชายกลางถือว่าการกระทำสำคัญว่าคำพูด แต่ลึก ๆ แล้วพจมานก็รู้ดีว่าชายกลังนั้นรักเธอสุดหัวใจ
ด้านหญิงเล็กพบรักกับนายเติม ธีรวณิช (บิ๊ก-ศรุต วิจิตรานนท์) พ่อค้าผู้มั่งคั่ง และได้ตัดสินใจแต่งงานกับนายเติม หม่อมพรรณรายเห็นด้วยเพราะเห็นว่านายเติมมีฐานะมั่งคั่ง แต่ชายกลางกลบเป็นห่วงหญิงเล็กที่ตัดสินใจแต่งงานปุบปับ พจมานช่วยพูดให้ท่านต้อมพิจารณาหญิงเล็กอีกครั้ง แต่ท่านต้อมไม่ได้รักหญิงเล็กแล้ว แถมยังชื่นชมว่าชายกลางได้ภรรยาที่ดี ขนาดหญิงเล็กเกลียดพจมาน พจมานยังอุตส่าห์ห่วงหญิงเล็ก กำหนดการงานแต่งของหญิงเล็กใกล้เข้ามาทุกที หญิงเล็กอยากได้สร้อยระจำตระกูลของพจมานมาใส่ในวันแต่งงาน หม่อมพรรณรายอ้อนวอนให้ชายกลางไปขอมาให้ ชายกลางบอกให้หญิงเล็กไปขอกับพจมานเอง
หญิงเล็กไม่ยอมไปขอให้เสียศักดิ์ศรี ด้านนายเติมบอกจะหามาให้เอง พอถึงวันงาน สร้อยที่นายเติมหามาให้ดูเก่าคร่ำครึ ไม่เหมาะกับชุดหญิงเล็ก จนใกล้เวลานมทิพย์เอากล่องสร้อยประจำตระกูลมาให้ หญิงเล็กดีใจมาก แต่ไม่ได้รู้สึกดีกับพจมาน งานดำเนินไปอย่างเรียบร้อย โดย หญิงเล็กย้ายไปอยู่บ้านนายเติม นายเติมมีภรรยาอยู่แล้วถึง 2 คน คือ วิภา (มนตะกานต์ ทองขาว) และสมฤทัย (ภัทกัญญา โควสุวรรณ) ต่อหน้านายเติมก็ปฏิบัติกับหญิงเล็กเหมือนไม่มีอะไร แต่ลับหลังก็กระแนะกระแหนหญิงเล็กตลอดเวลา หญิงเล็กได้แต่กล้ำกลืนฝืนทน
ด้านพจนีย์ พยายามเข้าหาชายกลาง ด้วยความอิจฉาที่พจมานได้แต่งงานกับหนุ่มหล่อสูงศักดิ์ ชายกลางมองพจนีย์ก็รู้ว่าเป็นคนประเภทใดจึงพยายามหลีกเลี่ยง พจนีย์ไปเดินตลาดและเป่าประกาศว่าตนเองได้เป็นเจ้าของบ้านทรายทองและเป็นภรรยาชายกลาง ข่าวรู้ถึงหู นิเวศน์ คงเยี่ยมจิต (สุรศักดิ์ โชตีทินวัฒน์) สามีเก่าที่เป็นครูสอนดนตรี นิเวศน์หวังจะไถเงินจากพจนีย์ จึงมาหาที่บ้านทรายทอง พจมานมองแวบเดียวรู้ว่านิเวศน์มีจุดประสงค์ไม่ดี จึงให้เงินไปก้อนหนึ่งและให้นิเวศน์สัญญาว่าจะไม่มายุ่งกับพจนีย์อีก นิเวศได้เงินและรับปากสายใจ แอบเห็นเอาไปซุบซิบนินทาว่าพจมานมีกุ๊ยมาหาแอบให้เงินกันและว่ากันไปในทางชู้สาว พจนีย์เอาเรื่องที่พจมานคบชู้มาบอกชายกลาง พจมานบังเอิญเห็นตอนจะมาบอกข่าวว่าท่านต้อมกับหญิงอ้อมจะหมั้นหมายกัน พจมานเรียกพจนีย์ไปคุย ทะเลาะกันใหญ่โต พจมานเสียใจที่พจนีย์กล่าวหาว่าตัวเองมีชู้เลยเผลอตบหน้าพจนีย์ พจนีย์จึงย้ายไปอยู่ข้างเดียวกับหม่อมพรรณราย
ต่อมาชายน้อยเกิดป่วยหนักและจากไปโดยทุกคนไม่คาดคิด สร้างความเสียใจมากยังบ้านทรายทองหม่อมพรรณรายร่ำให้ปานจะขาดใจ เพิ่งจะมาแสดงให้รู้ว่ารักและอาลัยชายน้อยเมื่อสายไป โดยชายน้อยไม่ได้รับรู้ถึงความรักและเอ็นดูจากแม่ผู้ให้กำเนิด วาระสุดท้ายยังเพ้อถึงแต่นมทิพย์ งานศพชายน้อยจัดขึ้นอย่างเศร้าสร้อยพจมานถึงกับกินไม่ได้นอนไม่หลับ พจมานเกิดความเหนื่อยหน่ายจึงขอชายกลางกลับไปอยู่บ้านแม่
หญิงเล็กเห็นพจนีย์มาอยู่ข้างเดียวกันจึงใช้ให้พจนีย์ไปค้นห้องพจมานเผื่อเจอหลักฐานคบชู้ แต่ที่เจอคือ จดหมายของนิเวศน์ที่เขียนมาขอบคุณสำหรับเงินรักษาตัว และสัญญาที่นิเวศน์ทำไว้กับพจมานว่าจะไม่มายุ่งกับพจนีย์อีก พจนีย์รู้สึกผิดรีบเอาความจริงนี้ไปบอกกับชายกลางและทุกคนในตึกขวางเพื่อให้ทุกคนได้เข้าใจพจมาน ชายกลางรู้ว่าพจมานท้องก็ดีใจมากรีบมาหาพจมานที่บ้าน และบอกพจมานว่าเขารักเธอมากแค่ไหน เป็นสิ่งที่พจมานอยากได้ยินมาตลอด ชายกลางและพจมานจะต้องกลับมาเผชิญความจริงที่บ้านทรายทองอีกครั้ง ครั้งนี้ทั้งเธอและเขาจะต้องเจอกับอุปสรรคอะไรอีกบ้าง และทั้งคู่จะผ่านเหตุการณ์ต่าง ๆ ไปได้ด้วยดีหรือไม่ ติดตามชมกันต่อได้ใน ละครบ้านทรายทอง-พจมาน สว่างวงศ์ ที่ออกอากาศทุกวันศุกร์-อาทิตย์ เวลา 20.15 น. ทางช่อง 7 สี ละครบ้านทรายทอง-พจมาน สว่างวงศ์ เริ่มตอนแรกวันอาทิตย์ที่ 22 พฤศจิกายน 2558
รายชื่อนักแสดงในละคร บ้านทรายทอง-พจมาน สว่างวงศ์
วีรภาพ สุภาพไพบูลย์ รับบท มรว.กราดาพัฒน์ระพี สว่างวงศ์ (ชายกลาง)
พีชญา วัฒนามนตรี รับบท พจมาน พินิตนันทน์
ดวงดาว จารุจินดา รับบท หม่อมพรรณราย สว่างวงศ์ ณ อยุธยา
นุสบา ปุณณกันต์ รับบท มรว.ภาระดีสว่างพัฒน์ สว่างวงศ์ (หญิงใหญ่)
ณัฐชา นวลแจ่ม รับบท มรว.ภาวิณีจรัสเรือง สว่างวงศ์ (หญิงเล็ก)
ด.ช.พีรพล เพิ่มเพ็ชร์ รับบท มรว.ภาณุทัตสวัสดี สว่างวงศ์ (ชายน้อย)
เขต ฐานทัพ รับบท หม่อมเจ้าอเนกนพรัตน์ (ท่านต้อม)
ขวัญกวินท์ ธำรงรัฐเศรษฐ์ รับบท หม่อมเจ้าหญิงปิยะฉัตรโสภา (ท่านติ๋ว)
วรางคนาง วุฑฒยากร รับบท หม่อมเจ้าหญิงนพมณี (ท่านตุ้ม)
ชยพล บุนนาค รับบท นกุล เวชนิติ
ปทิตตา อัธยาตมวิทยา รับบท แสงโสม อลงกรณ์
วาสนา สิทธิเวช รับบท นมทิพย์
กชกร นิมากรณ์ รับบท คุณนายพระดุล (แม่พจมาน)
สวีเดน ทะสานนท์ รับบท พจนา พินิตนันทน์
กชกร ส่งแสงเติม รับบท พจนีย์ พินิตนันทน์
พงษ์ประยูร ราชอาภัย รับบท นายพร พันโพธิ์
สะอาด เปี่ยมพงศ์สานต์ รับบท พระยาราชาพิพิธ (เจ้าคุณราชาพิพิธ)
สรารัตน์ หรุ่นเรืองวงศ์ รับบท แพรวพรรณ อลงกรณ์
สมิท ธนโชติ รับบท ประสพ อลงกรณ์
พิมพ์ปวีณ์ โคกระบินทร์ รับบท เสาวรัจ (เพื่อนพจมาน)
กันยวีร์ กิตติพรภาณุวงศ์ รับบท ศิรินาถ
พิมประภา ตั้งประภาพร รับบท หม่อมเจ้าหญิงวิมลสุดา (ท่านอ้อม)
อธิชนัน ศรีเสวก รับบท สิริอร
ศรุต วิจิตรานนท์ รับบท นายเติม ธีระวณิช
วริศรา ยู รับบท สินเสริม
กัญญกร พินิจ รับบท ผกาแก้ว
ปรินทร์ วิกรานต์ รับบท หลวงเวชนิติเกษม
วิไลลักษณ์ ไวงาน รับบท ท่านผู้หญิงไฉไล สีหราชบดินทร์
สุดารัตน์ เดชากุล รับบท หม่อมแม่หญิงอ้อม
มนตะกานต์ ทองขาว รับบท วิภา (เมียนายเติม)
ภัทกัญญา โควสุวรรณ รับบท สมฤทัย (เมียนายเติม)
สิดาภา เจิมงามพริ้ง รับบท สายใจ
พิมพากานต์ วงษ์ศรีแก้ว รับบท แจ่ม
ชนิตา สุภาพันธ์ รับบท ฟัก
สุรจิต บุญญานนท์ รับบท นายกรด
วิชัย จงประสิทธิ์พร รับบท วิชัย
พิมพ์ศิริ คชหิรัญ รับบท เอม
เยาวเรศ นิสากร รับบท ยายหลง
สิริยา นฤนาท รับบท นางพัน
รุ่งกานดา นามแย้มแป้น รับบท นางเผื่อน
วรรณภูมิ ทรงสุภาพ รับบท สืบ
นุติ เขมะโยธิน รับบท พระดุลยธรรมพินิต หรือ พนา
สุธี เสียงหวาน รับบท สุรพล พินิตนันทร์ (พ่อของพนา)
ศุภชัย ธียรอนันต์ รับบท หลวงแพทย์
วัฒนะ คุ้มครอง รับบท ยายหุ่น
ธิตินันท์ สุวรรณศักดิ์ รับบท พระยาราชาพิพิธ วัยหนุ่ม
ภูธฤทธ์ พรหมบันดาล รับบท ท่านพระยาราชาพิพิธ
ขวัญฤดี กลมกล่อม รับบท ท่านผู้หญิงราชาพิพิธ
อรุชา โตสวัสดิ์ รับบท อาจารย์ใหญ่บุญล้อม พิศิษฐ์วิทยา
สุรศักดิ์ โชติทินวัฒน์ รับบท นิเวศน์ คงเยี่ยมจิต
ปริยะ วิมลโนช รับบท หลวงนฤสารวาที
นันท์นภัส ภัทรายุตวรรตน์ รับบท มานิดา
นวพล ภูวดล รับบท เกริกวิทย์
โพลาร์ อิศวร์ รับบท นายสุทธิ พิศาล
: